Politie, gemeenten en Interpolis trekken samen op tegen cyber­criminaliteit.

Een intensief samenwerkings­verband tussen politie en steden; in midden-Brabant bestaat het al enige tijd. Daar sloegen 11 gemeenten en het politiedistrict Hart van Brabant de handen ineen voor een veilige regio voor inwoners. Ze wisselen kennis uit en voeren op vastgestelde momenten samen campagne. Sinds kort staat ook cybercrime hoog op de gezamenlijke agenda. En Interpolis werd ingevlogen voor onder meer voorlichting en bereik. 'Cybercriminaliteit is een groot dilemma dat om een net zo uitgebreide aanpak vraagt. Alleen al van de manier waarop de verzekeraar klanten op veiligheidsgebied adviseert, kunnen wij veel leren.'

Karin Tabbers is districtelijk coördinator digitale criminaliteit politie Hart van Brabant. Daarnaast is ze voorzitter van het genoemde samenwerkings­verband. 'We ontdekten dat we ook op het gebied van cybercrime actie moeten ondernemen. Want qua methodes lopen internetcriminelen nog te ver op ons voor. Veel te veel mensen worden dan ook slachtoffer van deze vorm van misdaad. En de impact ervan is enorm groot, omdat het veel meer dan alleen de portemonnee raakt.'

Phishing, hacking, identiteits­fraude, helpdesk­fraude, sexting en spoofing. Het is een kleine greep uit de lijst met cybercrimes. In 2021 was 17% van de Nederlanders er 1 of meerdere keren slachtoffer van, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. 'En dus hebben de bij ons aangesloten gemeentes het nu ook als prioriteit in de integrale planningen van 2023-2026 opgenomen', zo vertelt de voorzitter van het samenwerkings­verband. 'Het is belangrijk om wat dit betreft met allerlei verschillende partijen op te trekken', vervolgt ze. 'Door tijdens zo'n gezamenlijke campagne gelijktijdig allemaal dezelfde boodschap uit te dragen, krijgt de inhoud extra aandacht en gewicht. En door via verschillende wegen te communiceren, maken we optimaal gebruik van de kracht van de herhaling. Zo worden er meters gemaakt die je in je eentje onmogelijk af kunt leggen.'

Ook gaan de betrokken partijen op een andere manier naar het onderwerp kijken, zo geeft Tabbers aan. 'Wij als politie zijn bijvoorbeeld vooral van het boeven vangen op straat. Toch zijn er genoeg dingen die we onszelf kunnen aanleren om tijdens dat straatwerk ook scherp op cybercrimes te zijn. Treffen wij in het dashboardkastje van een auto meerdere bankpassen aan? Dan kan dat op de inzet van geldezels duiden; mensen die hun rekening laten gebruiken voor het witwassen van crimineel geld. Door op zulke signalen alert te zijn, pakken we het probleem dus veel breder aan.'

Dat Interpolis onderdeel van het samenwerkings­verband geworden is, is volgens Tabbers niet zo verwonderlijk. 'Het is een partij die ontzettend sterk is qua communicatie. Neem nu het abc voor digitale veiligheid; een hele concrete en volledige manier van voorlichting over het onderwerp geven. De politie kent ook wel een abc, maar dat bestaat enkel uit de a van 'alert blijven', de b van 'beveilig jezelf' en de c van 'check altijd'. Wij kunnen op dat gebied dus nog veel van de verzekeraar leren.'

Daarnaast ziet de coördinator in de praktijk ook het effect dat Interpolis op de criminaliteitscijfers heeft. 'Het aantal woninginbraken is in de afgelopen jaren bijvoorbeeld sterk gedaald, onder meer vanwege een duidelijke boodschap van de verzekeraar. Zij adviseert haar klanten al jaren dat het slot van je voordeur 3 SKG-sterren moet hebben, wil je de kans op een inbraak aanzienlijk verkleinen. Wij als politie kunnen dan wel gaan flyeren en actie voeren, maar dat effect is veel minder groot. Als een partij als Interpolis hier actief op stuurt, dan levert het pas écht iets op.'

De verschillende partijen gaan nu gezamenlijk meer naar de toekomst kijken. Dit om op die manier cybercriminelen een stap voor te zijn. 'Lastig. Maar wel ontzettend van belang.' Zo staan er onder meer voorlichtingen bij Brabantse stichtingen op de planning. 'Want ook daar valt nog een hoop winst te behalen. De voetbalvereniging die lijsten met adressen digitaal rondstuurt bijvoorbeeld, willen we aan het denken zetten. Want waarom nog adressen communiceren? Vóór het digitale tijdperk had je ze nodig om de ledenboekjes in de juiste brievenbussen te krijgen. Maar volstaat een e-mailadres nu dan niet? Hoe minder persoonlijke informatie online rondgaat, hoe beter. Dat zijn zaken die op gewenning berusten. Daar moet je vooral even op gewezen worden. Een aanpassing is dan snel gemaakt.’

Met datzelfde oog op de toekomst wil Tabbers ook iets anders benadrukken. 'Ben jij ook slachtoffer geworden van cybercriminaliteit? Laat het ons dan weten. Wij zijn namelijk heel erg geholpen met meldingen en aangiftes van gedupeerden. Natuurlijk snappen we dat er mogelijk sprake is van schaamte en je het liefst wegkruipt. Maar je bent écht niet de enige die erin is getrapt.' Tabbers vervolgt: 'Uit onderzoek blijkt dat de meldings­bereidheid in Nederland heel laag is. Dat terwijl de politiek zich juist helemaal op cijfers baseert. Zo lopen we de kans dat Den Haag andere onderwerpen prioriteit blijft geven. Ik zou het persoonlijk ontzettend mooi vinden als er veel méér aandacht voor weerbaarheid tegen cybercrimes komt. Bijvoorbeeld doordat het onderwerp in lesprogramma’s en leerplannen opgenomen wordt. Kennis en oplettendheid is gewoon ongelofelijk urgent. Doe dus altijd aangifte. Ook als we er strafrechtelijk niets mee kunnen doen.'