Het hoe en waarom van goed onderhouden kozijnen

Je kozijnen onderhouden: niet het allerleukste werk, maar wel belangrijk. Of ze nu van hout, kunststof, aluminium of staal zijn. Want het onderhoud laten versloffen is niet zonder gevolgen. Wij vertellen je waarom je jouw kozijnen moet onderhouden. En we bespreken hoe je ze in topconditie houdt.

Of je nu houten kozijnen hebt of exemplaren van kunststof, van staal of aluminium: je buitenkozijnen worden gedurende hun dienstjaren dag en nacht aan weer en wind blootgesteld. Kozijnen onderhouden mag dan misschien niet de leukste klus zijn, belangrijk is het wel. Wij vertellen je waarom het zo nodig is. En wat je kunt doen om ze in topconditie te houden.

Omdat niet ieder materiaal om dezelfde vorm van onderhoud vraagt, benoemen we de verschillende typen kozijnen apart. Zo zie je snel wat jouw kozijnen nodig hebben. En waarom die vorm van onderhoud zo belangrijk is.

Lak vormt een beschermlaag voor hout en zorgt ervoor dat je kozijnen jarenlang tegen weersinvloeden bestand zijn. Schilder je buitenkozijnen dus om de 5 à 10 jaar, afhankelijk van de staat van de verf. Doe dit enkel als het buiten niet te vochtig, te warm of te koud is. Een temperatuur tussen de 10 en 20 graden is ideaal. Binnenkozijnen krijgen het minder zwaar te verduren. Toch kunnen die af en toe ook wel wat aandacht gebruiken. Kies het moment van onderhoud door op de aanwezigheid van scheurtjes, beschadigingen en slechte hechting van de lak te letten.

Ontvet het hout eerst met een oplossing van 10% ammoniak en 90% water. Laat de kozijnen vervolgens goed drogen. Kom je gaten en spleten tegen? Vul ze dan met elastische voegkit op basis van acryl. Of gebruik een houtvulmiddel. Schuur het hout (en het vulmiddel) daarna licht op met een schuurpapiertje (bij nieuw hout: P80 - P120). Voor het mooiste resultaat schuur je altijd met de richting van de houtvezels mee. Daarna kun je met verschillende soorten lak aan de slag. Laat je hierover altijd adviseren door een vakman.

Kunststof kozijnen staan bekend als ‘onderhoudsarm’. Maar dat betekent niet dat ze niet vies worden. Van tijd tot tijd een doekje eroverheen halen kan geen kwaad. Sterker nog: je hebt dan langer plezier van ze. Want vuil tast kunststof aan. Geef je kozijnen dus minimaal 1 à 2 keer per jaar een poetsbeurt.

Maak ook voor het reinigen van kunststof een sopje met een zacht reinigingsmiddel. Gebruik absoluut geen schoonmaakazijn, spiritus, ethanol of wasbenzine. En pas op met zand en los vuil; het kan het kunststof beschadigen. Haal dus eerst het grove vuil weg voordat je met een spons aan de slag gaat. Ook naspoelen met schoon water en een zachte doek is belangrijk.

Het schoonmaken van je kunststof kozijnen is ook een mooie gelegenheid om op beschadigingen te controleren. Stuit je onverhoopt op een mankement, onderneem dan meteen actie. Kleine krasjes behandel je met een speciale bijwerkstift. Maar schakel bij grotere beschadigingen een vakman in. Want verwaarloos je schades, dan wordt de ruit op den duur onvoldoende ondersteund. En kleine reparaties aan kunststof zijn vaak een stuk goedkoper dan wanneer je de schade op laat lopen en dan pas ingrijpt.

Is alles spik, span en nagedroogd? Dan kun je jouw kozijnen met een speciale was behandelen. Niet strikt noodzakelijk, en ook niet ieder type kunststof is ervoor geschikt. Maar zo mogelijk 1 keer per jaar aanbrengen gaat veroudering tegen. Het stoot daarnaast water, aanslag, mos en ander vuil af en zorgt ervoor dat de kozijnen niet zo snel verkleuren in de zon. Informeer bij de leverancier van jouw kozijnen of dit raadzaam is.

Aluminium kozijnen hebben weinig gaten, gleuven en kieren, dus vuil vindt maar moeilijk houvast. Ze nemen geen vocht op, waardoor ze niet roesten of rotten. Ook uv-straling en wind hebben weinig invloed op het materiaal. En een dun oxydelaagje gaat corrosie tegen. Toch is onderhoud ook hier nodig. Want de zuren uit regen, mossen en schimmels veroorzaken aanslag. Net als luchtvervuiling en de gifstoffen uit uitlaatgassen.

Maak aluminium kozijnen dus in ieder geval jaarlijks schoon. Wederom met een mild schoonmaakmiddel en een zachte doek. Zorg ook hier dat zand en ander vuil geen krassen achterlaten door de ergste viezigheid eerst droog weg te poetsen. Bij ernstige vervuiling kun je gebruikmaken van een speciaal middel voor aluminium. En spoel altijd goed na met water. Een jaarlijkse laag wax beschermt vervolgens weer tegen invloeden van buitenaf. 

Stalen kozijnen zijn niet alleen ontzettend sterk. Een keer per jaar met een sopje reinigen is ook vaak al voldoende onderhoud. Met een gemiddelde levensduur van 50 jaar dus een krachtige, onderhoudsarme en duurzame optie. Maar ze zijn wel gevoelig voor corrosie, en dus kan het staal gaan bladderen, brokkelen of uitzetten. De glasplaat komt bij verdikking van het staal mogelijk onder druk te staan en kan breken. Aantasting is te voorkomen door de kozijnen goed schoon en vochtvrij te houden. En door zo nu en dan op barsten in de verf te controleren.

Gebruik bij het schoonmaken van de kozijnen enkel lauw water, een zachte spons en een mild vloeibaar reinigingsmiddel. Ook hier zijn schuursponsjes en agressieve reinigingsmiddelen met zuren of chloor uit den boze. Die brengen enkel schade toe.

Geef je de buitenkozijnen een onderhoudsbeurt, neem dan ook meteen de binnenkanten mee. Pas dan wel op met hoge concentraties schoonmaakmiddel. Want spoel je dan met onvoldoende helder water na, dan loop je bij kunststof kozijnen bijvoorbeeld kans op verkleuringen. Dat zou natuurlijk zonde zijn.

Van welk materiaal je kozijnen ook zijn, controleer en behandel zo nu en dan ook het hang- en sluitwerk en het beslag. En pak er zo nodig een stofzuiger bij om alles zand-, stof- en vuilvrij te maken. Dit om de levensduur te verlengen. Maar als alles optimaal werkt, weet je ook dat je woning beter beveiligd is. Vet alle onderdelen jaarlijks met een zuur- en harsvrij vet of WD-40 in. En behandel hier ook de schuivende delen mee. Maak geen gebruik van grafiet. Dat trekt vuil, zout en zand aan, waardoor het kan gaan klonteren. En vergeet ook niet de beglazingsrubbers en de ventilatieroosters regelmatig schoon te maken.

Je weet nu waarom het belangrijk is om je kozijnen regelmatig en goed te onderhouden. Het voorkomt schades, houdt de werking van je kozijnen optimaal en zorgt voor inbraakveiligheid. Maar goed onderhouden kozijnen zijn daarnaast natuurlijk ook gewoon een lust voor het oog. En dat is ook wat waard!