10 tips voor veilig gebruik van ladders in de bouw

Ladders, daar gebeuren helaas nog vaak ongelukken mee in de bouw. Gebruiken jij en je medewerkers ladders eigenlijk wel veilig? Met de 10 tips van onze risicodeskundige Mirjam van Helvoirt kun je ongelukken met ladders voorkomen.

Een val van een ladder hoort tot de top 3 van ernstige arbeidsongevallen. Volgens de Inspectie SZW (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) vallen er jaarlijks zo’n 160 mensen op het werk van een ladder. Een groot deel daarvan werkt in de bouw. Bijna 90% van alle slachtoffers wordt opgenomen in het ziekenhuis. 13% houdt blijvend letsel over aan de val. En een aantal overlijdt.

1. Bedenk of een ladder het juiste hulpmiddel is
   Bedenk vóór je een ladder pakt, of de ladder wel het juiste hulpmiddel is. Werken op hoogte doe je niet op een ladder, maar op een steiger of bordes. 'Deze constructies zijn veel groter, steviger en bieden meer houvast', aldus Van Helvoirt.


2. Gebruik een goedgekeurde ladder
   Gebruik alleen goedgekeurde en gecertificeerde ladders. En laat ze jaarlijks opnieuw keuren. Controleer de ladder zelf ook regelmatig op slijtageplekken, bijvoorbeeld bij de antislipvoeten.


3. Zet de ladder stabiel neer
   Voorkom dat de ladder wegzakt of verschuift terwijl jij hem gebruikt. Kies een stevige, vlakke ondergrond, een zachte of natte ondergrond is niet geschikt. Een tafel of kist ook niet. 
   Zet de ladder bovenaan ook stevig vast. En laat de ladder alleen tegen een stevige constructie leunen, niet tegen een dakgoot bijvoorbeeld.


4. Plaats de ladder in een hoek van 75 graden
   In de juiste hoek voorkom je dat de ladder omvalt of achterover valt. Hoe weet je wat de juiste hoek is? Zet de punt van je schoenen tegen de voeten van de ladder en strek je armen naar voren. Kun je de ladder nu gemakkelijk vastpakken, dan staat deze goed', legt Van Helvoirt uit.


5. Laat de ladder aan de bovenkant een meter uitsteken
   Om veilig op de dakrand te kunnen stappen, moet je ladder minimaal 3 sporten uitsteken boven de dakrand. Klim maximaal tot de 4^e sport van boven. 
   
   'Zorg ook voor voldoende steun bij het afstappen van de ladder. Bijvoorbeeld met een ladderuitstap', vult Van Helvoirt aan.


6. Kies een veilige plek uit
   Voorkom dat een collega jou omver loopt of rijdt als je op een ladder staat. Blokkeer deuren of doorgangen achter de ladder. Zet zo nodig de omgeving van de ladder af. 
   
   Blijf met je ladder ook uit de buurt van elektrische kabels, want stalen ladders geleiden elektriciteit. Bij een val van de ladder kun je verstrikt raken in lussen van elektrische kabels.


7. Houd rekening met het weer
   Bij harde wind zeker je de ladder op meerdere plekken. Volgens de Arbowet is het bij windkracht 6 of hoger niet toegestaan om een ladder te gebruiken, dan wordt het te gevaarlijk. 'Check bij werken in de buitenlucht dus altijd het weerbericht', adviseert Van Helvoirt.
 

8. Houd altijd 3 contactpunten met de ladder
   Van Helvoirt visualiseert: 'Je staat met 2 voeten op de ladder en houdt je met 1 hand vast. Bij het klimmen en afdalen verplaats je 1 voet en houd je met 2 handen de bomen van de ladder vast. 
   Gereedschappen houd je niet in je handen, maar draag je aan een gereedschapsriem. Of je gebruikt een touw om ze omhoog te hijsen of naar beneden te laten zakken. Zo houd je je handen vrij, en heb je meer grip.'


9. Neem de tijd en zorg voor goede grip
   Dit is misschien wel het belangrijkste punt: neem de tijd. Van Helvoirt: 'Vaak weet jij als ondernemer, net als je medewerkers, wel hoe het hoort en waar op te letten. Maar schieten de maatregelen en procedures er bij in wanneer er tijdsdruk wordt gevoeld. Of wanneer mensen zich (door ervaring) zo zeker voelen dat er wat nonchalanter wordt omgegaan met bepaalde situaties.'
   
   Voor een goede grip maak je de sporten van de ladder schoon voor gebruik. Draag bovendien schoenen met een goed en schoon profiel, om uitglijden te voorkomen.
 

10. Geef je medewerkers goede voorlichting en instructies
    Instrueer al je medewerkers, stagiairs, uitzendkrachten en zzp’ers over veilig gebruik van ladders. Van Helvoirt: 'Of ze nu nieuw aangenomen, net gere-integreerd zijn of al jarenlang dit werk doen. Organiseer bijvoorbeeld een toolboxmeeting om de risico’s van ladders te bespreken. Het helpt ook om een preventiemedewerker, KAM-medewerker (Kwaliteit, Arbeidsomstandigheden & Milieu) of V&G-coördinator (Veiligheid en Gezondheid) aan te stellen. Deze medewerker is dan het aanspreekpunt en waarborgt de veiligheid op de bouwplaats.'
    
    Interpolis ontwikkelde speciaal hiervoor de e-learning 'Preventiemedewerker'. Hierin worden het belang en de verantwoordelijkheid van de preventiemedewerker uitgelegd.