‘Natuurlijk wil ik dat het veilig is, ik woon er praktisch naast’

Het chrysantenbedrijf van de gebroeders Duijvesteijn, Beyond Chrysant in Hoek van Holland, heeft een batterij laten plaatsen met een totale capaciteit van 6 MWh. Ze gingen niet over een nacht ijs met deze bijdrage aan de verduurzaming van de glastuinbouw. Het opslagsysteem biedt veel kansen, maar er zitten ook risico's aan vast. Vandaar dat de veiligheid veel aandacht krijgt en Interpolis aanschuift bij de voorbereidingen.

Hoe ben je op het idee gekomen om in een energie opslagsysteem te investeren? Martijn Duijvesteijn: 'Omdat wij zien dat flexibiliteit op de energiemarkt waarde heeft. We hebben een grote netaansluiting, WKK's en schakelbare LED-belichting. De batterij zien wij als een tool om onze flexibiliteit verder uit te breiden. Er worden steeds meer zonne- en windenergie installaties geïnstalleerd, waardoor het handhaven van de balans op het stroomnet steeds lastiger wordt. Het is aan een landelijke of regionale netbeheerder om dat goed te regelen. We zijn actief op de congestie- en onbalansmarkt. Batterijen kunnen bij stroompieken of -tekorten aan de balans op het elektriciteitsnet bijdragen. Dat heeft een bepaalde waarde. Een stabiel stroomnet wil iedereen, wij helpen daarbij. Daarnaast zien wij vanuit duurzaamheidsoogpunt voordelen.'

'We zijn niet over een nacht ijs gegaan', vervolgt Martijn, die met zijn broer Wouter het bedrijf runt. 'Samen met collega Teun van der Lugt van VDL Fleurs hebben wij eerst een haalbaarheidsonderzoek gedaan, onder begeleiding van onze energiemanager Pascal Lakerveld van Samax. Daar kwam een positieve businesscase voor energieopslag uit. Na de aanbesteding zijn wij met Zwart Techniek, de leverancier van het energie opslagsysteem, en onze verzekeraar Interpolis om de tafel gaan zitten. Dit om te kijken hoe we deze nieuwe ontwikkeling het beste op ons bedrijf kunnen toepassen.' Ook technisch gezien is een goede communicatie superbelangrijk, voegt hij daaraan toe. 'Je hebt netmetingen, een klimaatcomputer en een besturingssysteem van het energie opslagsysteem. Al die onderdelen moeten op hetzelfde moment goed samenwerken, anders ga je technische problemen krijgen.'

'Je wilt graag dat een dergelijke innovatie slaagt én veilig is', aldus Peter van der Sar, technisch specialist bij Interpolis. 'De risico's van een energie opslagsysteem zijn brand, vrijkomen van giftige gassen en zelfs explosies', vertelt hij. 'Het is belangrijk om te beseffen dat een energie opslagsysteem werkt op basis van gelijkstroom, wat een groter brandrisico vormt dan wisselstroom. Als er in gelijkstroom iets misgaat heb je te maken met vlambogen, die veel makkelijker tot brand leiden en in stand blijven dan bij wisselstroom. Als een Lithium-ion batterij in brand vliegt kan die in een onomkeerbaar proces geraken. Een zogenaamde 'thermal runaway', kan het hele systeem doen afbranden. Nog voordat dit optreedt heb je vaak al ontgassing in de vorm van de uitstoot van giftige en explosieve gassen. Daar moet je rekening mee houden qua plaatsing en wat dat betekent voor de veiligheid van mensen die zich daar ophouden. Doe je huiswerk daarom grondig en op tijd, met de juiste partijen.'

Een energie opslagsysteem mag niet binnen en ook niet te dichtbij een woning, bedrijfsruimte, transformatorstation of kas worden geplaatst. Kies een buitenlocatie op afstand, benadrukt Peter. 'Er zijn preventieve mogelijkheden, zoals een brandwerende wand, maar daar zitten grenzen aan bij een langdurige batterijbrand. Die praktische inpassing, wat de afstanden tot gebouwen en mensen moeten zijn en wat haalbaar is, is absoluut onderwerp van gesprek. Het kost alle partijen best veel energie om dat huiswerk in een voorstadium goed te doen.' Martijn Duijvesteijn kan dat beamen: '1 van de risico's bij een brand is het aanstralen van andere objecten, dat kan een kas of bedrijfsgebouw of woning zijn. Ik woon zelf met mijn kinderen praktisch naast de accu, dan weet je waarom je het goed geregeld wilt hebben.'

Volgens Zwart Techniek is de batterijtechnologie en veiligheid van energie opslagsystemen de laatste jaren verbeterd. Zo zijn er testen met certificaten bijgekomen. Een batterij­management­systeem geeft inzicht in en heeft invloed op de staat en levensduur, die op 6.000 laadcycli is begroot. Een aircosysteem zorgt ervoor dat de temperatuur in het energie opslagsysteem altijd constant blijft. Op koude dagen kan het nodig zijn de batterij te verwarmen, op warme dagen wordt deze gekoeld. Afwijkingen in temperatuur zijn de grootste indicator voor een mogelijke brand. Alle batterijcellen worden daarom nauwkeurig gemonitord. Een blusgassysteem zorgt ervoor dat een brand in de kiem wordt gesmoord. Als extra preventiemaatregel wordt het energie opslagsysteem aangesloten op een motorbediende schakelaar, waardoor het systeem bij een calamiteit volledig spanningsloos wordt gemaakt. Het is bovendien voorzien van een storz-koppeling, waarmee deze in het geval van brand door de brandweer onder water gezet kan worden. Volgens de richtlijn (PGS37-01) hoeft dat niet. De installateur heeft daar, in overleg met Interpolis, toch voor gekozen. Peter: 'Dat moet je als ondernemer vanuit veiligheid en bedrijfscontinuïteit ook willen.' Onderdeel van de richtlijn is branddetectie en het maken van een noodplan om bij een calamiteit juist te handelen. Ook daar kunnen wij je als Interpolis je samen met de brandweer en leverancier bij helpen.

Martijn heeft er bewust voor gekozen geen elektrische ketel of e-boiler aan te schaffen. 'Je krijgt van een boiler relatief weinig warmte in verhouding tot het vermogen. Die afweging hebben wij wel gemaakt en gezegd: een batterij is interessanter, want die kun je tweezijdig inzetten. Dan kun je goedkope stroom op een later moment weer terugleveren in plaats van vernietigen. Bovendien is de e-boiler niet meer zo interessant als in 2022, toen de vergoedingen voor noodvermogen extreem hoog waren. En het aantal uren met negatieve stroomprijzen stijgt wel,' maar het zijn er volgens Martijn niet zoveel. 'De meeste uren zitten tussen de 0 en -50 euro, een paar gaan er naar de -400 euro. Dan praten we over tientallen.'

Bij het opladen en ontladen van een energie opslagsysteem gaat altijd wat stroom verloren (circa 10% op jaarbasis). Daar komt warmte bij vrij. De batterij wordt daarom gekoeld met vloeistof. Beyond Chrysant oogst de laagwaardige warmte en waardeert die op met behulp van een warmtepomp naar 44 Graden Celcius. 'Wij verwachten daarmee de warmtebehoefte van onze stekafdeling te kunnen dekken. We laten dus geen energie verloren gaan. Dit is echt een innovatie, want het is nog niet eerder toegepast.'

Heb jij plannen voor aanleg van een installatie waarmee je duurzaam energie kunt opwekken en opslaan? Lees ons artikel over energie opslag met veelgestelde vragen. Betrek je verzekeringsadviseur ruim op tijd bij het ontwerp en voor nuttige tips. Jouw adviseur kan je ook in contact brengen met een risicodeskundige van Interpolis.