Hoe ziet jouw bedrijf er uit over 20 jaar?

Het is nog maar enkele jaren geleden dat anthuriumkwekerij Stolk Brothers, door aankoop van de buurman, uitbreidde naar 8 hectare. Pieter: 'Er stond daar een wat oudere kas op de locatie. De vraag was, gooien we alles plat en bouwen we nieuw of doen we aan hergebruik? Experts keken mee. Met de nodige aanpassingen kon hij langer mee.'

Tom Kester is risicodeskundige bij Interpolis en komt, vaak samen met de tussenpersoon bij ondernemers. Tom over Stolk Brothers: 'Het werd duidelijk dat zij wat langer wilden doen met deze kas waar eerst paprika’s in stonden. Je kijkt dan samen hoe die verbouwde kasconstructie met machines en inrichting toekomstproof worden zodat ze lang meegaan en voldoen aan de eisen van de duurzaamheid- en energietransitie. De meeste kassen zijn specifiek gemaakt en ingericht voor het gewas dat daarin geteeld wordt. Bij wisseling van gewas is het verstandig je goed te laten informeren door je kassenbouwer, constructeur en installateur over de gevolgen. Ook wij als risicodeskundigen en technisch specialisten van Interpolis brengen onze kennis en ervaringen in. We denken bijvoorbeeld mee over of je kas sterk genoeg is en qua duurzaamheid, geschikt is voor het veranderende klimaat en klaar is voor de toekomst.' Tom: 'Je ziet bij Pieter en David veel passie voor duurzaamheid. Ik vind dat leuk. Samen met hun 32 medewerkers doen ze veel om de energie-, water- en nutriëntenkringlopen op het bedrijf te sluiten om emissievrij te zijn en de natuur en het klimaat niet te belasten.'

'Europa is duidelijk over duurzaamheid en vraagt om energiebesparing, minder gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen en dus meer biodiversiteit en groene middelen. Dat raakt onze ‘licence to produce’. Het is voor de tuinbouw geen optie meer om op de oude voet door te gaan. Dus gaan we als sector verduurzamen en stoppen we onze tijd én energie in onderzoek van groene middelen.' Bij Stolk Brothers zijn ze daar al vele jaren mee bezig en Pieter erkent dat het geen makkelijke opgave is. 'Het kost moeite en toewijding om inzicht te krijgen hoe die groene middelen werken op de verschillende gewassen. Dat is veel ingewikkelder dan het gebruik van chemische gewasbescherming.' Als voorbeeld benoemt hij groene biologische middelen die bij tomaten goed werken maar op zijn anthuriums geen toegevoegde waarde hebben. 'En', zo vervolgt hij, 'ook bij het telen van anthuriums zijn grote verschillen. De een teelt op tafels, de ander op beton. De één heeft een droge tuin en de andere een natte. Niet iedere oplossing is op ieder bedrijf toe te passen.'

De omschakeling naar een circulaire en emissievrije teelt vraagt veel voorbereidingstijd. Onderzoekers en toeleveranciers komen met veel groene oplossingen en plantversterking door biostimulanten op de markt maar deze zijn niet direct toepasbaar. Pieter ging er mee aan de slag om de biologische middelen via proeven uit te proberen op het bedrijf. 'Dat vraagt extra werk, doorzettingsvermogen en interne motivatie van ondernemers en medewerkers', vertelt hij. 'Op dit moment zijn we zelf met schimmels bezig om te zien hoe die de weerbaarheid van de plant versterken en hoe we deze kunnen toepassen. Wil je dat goed doen én onderzoeken dan móet je daar echt tijd voor maken.' Met de inzet van de teeltexpert creëerde hij ruimte voor grotere vraagstukken rondom plantgezondheid en biodiversiteit op het bedrijf. 

'De uiteindelijke inzet en uitvoering van ‘bio’ is arbeidsintensief en moet ook werkbaar en veilig zijn. Niet alleen voor de planten maar ook voor de medewerkers,' aldus Pieter. 
Pieter ziet de wens van overheid en de tuinders om groene middelen sneller op de markt te brengen dan een regulier chemisch product en snapt dat goed. 'We willen vlug van de chemische gewasbescherming af. Toch geldt voor mij wel dat ook bij biologische bestrijding de lange termijneffecten voor de gebruikers bekend moeten zijn.'  De medewerkers van Pieter staan ook achter de groene plannen van de ondernemers. 'Ze vinden het fijn om biologische bestrijders uit te zetten en de ontwikkeling daar van te volgen,' aldus Pieter. Tom Kester weet dat kwekers een grote verantwoordelijkheid hebben voor hun medewerkers. Tom: 'Bij Stolk Brothers zorgen ze niet alleen voor het welzijn en geluk van hun mensen met een fijne werkplek, maar zijn ook alert op de veiligheid van hun personeel. Daarbij laten ze zich natuurlijk helpen door certificeringen als het Social Qualified van het Milieu Project Sierteelt en de verplichte RI&E wat staat voor Risico- Inventarisatie en -Evaluatie.' Pieter vertelt dat het bedrijf jaarlijks een veiligheidstraining organiseert: 'Dan bekijken we onder andere de plekken in het bedrijf waar het gevaarlijk kan zijn. Tegelijk is veiligheid van iedere dag en een stukje cultuur zo erkent hij. Misschien is dat omdat we een familiebedrijf zijn. Stoer doen en daardoor onveilig werken past niet bij ons. We zorgen dat het leuk is, letten op elkaar en spreken elkaar aan op veiligheid.' 

Pieter vindt het jammer: 'De maatschappij kijkt naar de glastuinbouw en beoordeelt op werkgeverschap en duurzaamheid. De tijd dat werken in de glastuinbouw alleen maar zwaar en vies was, ligt al lang achter ons. Aan die beeldvorming kunnen we zelf verandering in brengen. Werken in de glastuinbouw is leuk en interessant. Zelf doen we al jaren mee met ‘Kom in de Kas’ (ook ondersteund door Interpolis) en hebben we biodiversiteit rondom de kas vergroot door een bloemen- en kruidenveld. We ontvangen veel regionale belangstellenden zowel collega’s, burgers en overheden. Dat werd dit jaar wat meer én groeide nationaal én internationaal toen we de Tuinbouw Ondernemersprijs 2024 wonnen. Zo kunnen we vertellen dat we werken aan duurzame energie, circulariteit en biodiversiteit. Vanmiddag nog een bus met 50 Zwitserse schoolkinderen. Ik vind dat mooi. Zo kunnen we het eerlijke verhaal vertellen van onze weg naar een duurzame glastuinbouw met producten die bijdragen aan vitaliteit, gezondheid en geluk.'

Dat verzekeraar Interpolis meedenkt over de toekomst vindt Pieter normaal.
'Als we daarmee schade of extra kosten in de toekomst kunnen voorkomen en onze bedrijfszekerheid vergroten dan zijn we daar allemaal mee geholpen. Het houdt de glastuinbouw gezond en toekomstproof. We weten ook dat bij bedrijven die niet meer ‘gezond’ zijn de inspanningen op onderhoud én het veilig werken minder wordt. Dat schiet er dan allemaal bij in.' Tom Kester vult aan: 'Mijn ervaring is dat ondernemers het fijn en nuttig vinden om vooruit te kijken. Tijdens onze gesprekken gaat het naast de preventie- en verzekeringsvraagstukken dan ook zeker over de plannen van ondernemers. We moeten samen verduurzamen, dat is Europees afgesproken. De stip op de horizon is om in 2050 klimaatneutraal en circulair te werken. De tuinbouw wil zelfs eerder. Wij denken dan graag vanuit onze kennis mee op allerlei onderdelen. Bijvoorbeeld door bij de bouw van een nieuwe kas, deze zwaarder bouwen, om bij sneeuwval keuze te hebben om wel of niet extra te stoken.'

Binnenkort bestaat het bedrijf van Pieter en zijn broer David 100 jaar. Of Pieter al 20 jaar verder kan kijken, vindt hij lastig. Zij zijn de 4^e generatie en zouden wat graag de onderneming doorgeven aan hun kinderen, maar dat ligt niet zomaar voor de hand. 'Ons bedrijf is zo doorgegroeid dat het steeds complexer en kapitaal intensiever is geworden. Vandaag de dag moet je bedrijf een bepaalde grootte hebben om slagkracht te houden en te kunnen investeren in de toekomst. Mijn broer en ik, wij zijn er geleidelijk ingerold. We zien echter dat ons vak steeds complexer wordt en meer specialistische kennis over een scala van onderwerpen vraagt. De eisen aan de ondernemer en zijn onderneming rond duurzaamheid en digitalisering zijn groot. De vraag is of onze kinderen dit kunnen en willen invullen en of op deze locatie en omgeving zij nog aan de toekomsteisen kunnen voldoen. De kassen worden al via de RoCa-centrale verwarmd met restwarmte uit Rotterdam. In de toekomst moet daar waarschijnlijk geothermie bijkomen en de onderneming verder elektrificeren, maar het is de vraag of dat zelfstandig haalbaar is.'  

Pieter is enthousiast over zijn vak, de glastuinbouw én haar ambities. 'Waar we heen willen, dat staat vast. Een gezonde toekomstbestendige glastuinbouw. Hoe we dat bereiken heeft een gezamenlijke visie nodig. Dat kunnen we als glastuinbouw en als ondernemers niet alleen. Het belang van samenwerken met partijen als Interpolis die de sector een warm hart toe dragen én draagkracht krijgen bij de overheid is waar we aan werken. Sinds 2017 is hij lid van de Sectorraad Bedekte Teelten van Interpolis waar producten getoetst worden én kennis wordt uitgewisseld. Deze plek gaat hij in 2025 verlaten om bij te dragen in het bestuur van Glastuinbouw Nederland. Interpolis wenst hem ook daarbij veel succes.'