Zijn bedrijf viel nog niet stil, maar het hing wel aan een zijden draadje. Corné: “Omdat we de configuratiebestanden door de cyberaanval kwijt waren, moesten we - via de curator van de leverancier van het programma- de broncode van het programma opnieuw kopen. Dat was best een spannende tijd, want bij een stroomstoring of opnieuw opstarten zouden we die besturing en de vastgelegde gegevens kwijt zijn. De registratie van stekje, opgepotte partijen, alle verplaatsingen, cameralijnen en de output van brieven. Ongemerkt wordt er in het bedrijf veel vastgelegd wat belangrijk is. De realisatie van de aankoop van die broncode duurde 4 maanden. Zo lang moest het programma dus blijven draaien zonder uit te vallen. Spannend, maar dat is gelukkig goed gekomen”.
Toch is Corné veel registraties en bestanden van toegevoegde waarde kwijt geraakt. “Je komt erachter dat je veel meer kwijt bent dan je denkt. Maanden later kom je er achter dat je bepaalde bestanden niet meer hebt. Ook productfoto’s en andere zaken die je vastlegt zijn weg”. Het gevolg daarvan is bijvoorbeeld dat Corné een subsidie traject rondom onderzoek en ontwikkeling stil legt. Corné: “Je moet daarvoor foto’s leveren, rapportages schrijven. Je mist bewijslast”.
Bij beide ondernemers komen ook veel andere leveranciers over de vloer. Ook zij maken gebruik van automatisering om de processen van hun machines en installaties te optimaliseren en om ‘op afstand’ mee te kijken of zelfs te repareren. De leverancier van de klimaatcomputer doet regelmatig updates. Ook de WKK wordt op afstand gemonitord. Digitalisering is niet meer weg te denken. Erik: “Ieder apparaatje heeft tegenwoordig een internetaansluiting. Maar iedereen die kan inloggen op je systeem is mogelijk een gevaar. Je geeft wel zo maar je systeem vrij. Daar maak ik mij wel zorgen over.”
Corné: “Ik was nooit zo bang. Dat ben ik nog steeds niet, maar ik ben wel een keer met mijn neus op de feiten gedrukt. Nu kan ik zeggen dat het allemaal goed is afgelopen en dat we het moeten zien als een hele harde les. Ook van de partijen waar we mee samenwerken mag je digitale veiligheid verwachten. De bedrijfsvoering moet ook digitaal door kunnen gaan. Niet alleen in het geval van een cyberaanval maar ook bijvoorbeeld bij uitval van het internet. Zelf heb ik dat goed geregeld. Als het ene netwerk uitvalt heb ik nog een reserve netwerk. Maar ja, als jouw energiespecialist geen internet meer heeft, en dus op afstand niet meer de WKK kan aansturen voor bijvoorbeeld elektra opwekking bij lucratieve prijzen, dan houdt het op. Je komt dan tot de conclusie: Potverdorie, je wordt wel heel afhankelijk van dat digitale netwerk én van je ketenpartners”
Het aantal cyberaanvallen neemt toe. Je kunt als ondernemer zelf al veel doen om de kans op een aanval te verkleinen. Kennis delen en ervaringen uitwisselen is een eerste stap. Wil je meer weten?